Daar de Veldleeuwerik in Nederland de laatste jaren met 95% in aantal is afgenomen en wij daardoor deze, tot bijna onzichtbaar hoog in de lucht zingende schitterende vogel moeten missen, heeft beeldend kunstenaar O.C.Hooymeijer het initiatief genomen om een monument voor de ‘Alauda Arvensis’ op te richten.
Het monument bestaat uit een betonnen sokkel met inscriptie, met daarop een ca. 30 tot 40 m. hoge, spitse naald. Aan het uiteinde is een draad bevestigd waaraan een levensecht model van de Leeuwerik hangt. In de vogel is een speakertje gemonteerd van waaruit de zang te horen is.( in decibels zoals in de werkelijkheid).De top van de naald buigt door het gewicht, en maakt door de wind een verende beweging. De Leeuwerik gaat hierdoor ook “bewegen.”
De passerende wandelaar kan door middel van dit monument ervaren hoe de Leeuwerik vroeger hoog aan het zwerk zijn zang liet horen.
Elk jaar zal de vogel op 25 september van zijn naald genomen worden, en “overwinteren” in bijvoorbeeld het stadhuis, of een museum van de gemeente waar het monument staat, om op 25 maart weer in zijn volle glorie te verschijnen, en terug aan de naald te worden gehangen. Deze dag wordt uitgeroepen tot “Wereldbedreigdedierendag”
Bij deze jaarlijks terugkomende ceremonie wordt er door een “BN er ” uit de dierenwereld (mr. P. van Vollenhove, Nico de haan , Freek Vonk, Midas Dekkers, Redmond O’Hanlon, Kees Moeliker ,Theunis Piersma ) een woord gesproken en stilgestaan bij een bedreigd dier. Denk hierbij aan de Witte Neushoorn, de Oerang Oetang, maar ook een Insekt of een Vlinder. Natuurlijk wordt er bij deze gelegenheid een krans gelegd bij het monument.
Friesland is onze provincie met het meeste ‘vogelgevoel’. Dit heeft alles te maken het van oudsher agrarische karakter van deze Noordelijke provincie, die wereldwijd bekendheid geniet vanwege het vermaarde Friese stamboekvee en het trotse Friese paard. Tot voor enkele decennia geleden waren de uitgestrekte, graslanden waarop het vee werd geweid ook geliefde foerageer- en broedgebieden voor talloze vogels als grutto, scholekster, wulp, tureluur en natuurlijk de kievit. En wie herinnert zich niet de veldleeuwerik, die je in heel Friesland op zomerse dagen hoog aan het zwerk hoorde zingen …
Helaas staan deze weidevogelpopulaties de laatste jaren sterk onder druk. Het leefgebied van de vogels krimpt als gevolg van intensieve land- en veeteelt, verlaging van het grondwaterpeil en toenemende bebouwing. Ook worden graslanden vroeger en vaker gemaaid, wat ten koste gaat van de overlevingskans van de kuikens.
Gelukkig slaan wetenschappers, natuurorganisaties, bestuurders en in toenemende mate agrariërs steeds vaker de handen ineen om de populaties weidevogels te beschermen en te behouden. Ondanks de weerstand vanuit de agrarische sector, groeit ook hier toch ook het besef dat de aanwezigheid van weidevogels van groot belang is voor ons ecosysteem. Waar weidevolgels zijn, zijn immers insecten die onontbeerlijk zijn voor de bestuiving van onze voedselgewassen. Meer biodiversiteit, en natuurinclusieve landbouw (lees: landbouw die voor de natuur zorgt) zijn in dit verband belangrijke begrippen. Ook al is er nog geen consensus over een nieuwe aanpak van de agrarische sector, het idee dat ‘het anders moet’ groeit gestaag. Veel boeren zetten al eerste stappen door stroken land in te zaaien met wilde bloemen, die op hun beurt weer insecten en dus weidevogels aantrekken.
Vogels tellen
Naast het vele wetenschappelijk onderzoek dat wordt verricht naar de aanwezigheid en leefomstandigheden van weidevogels, zijn ook heel veel Friese vrijwilligers actief betrokken bij de vogelstand in hun provincie. Zo telt de Bond van Friese Vogelwachten maar liefst 25.000 leden. Ook het burgerinitiatief ‘de Kening fan é Greide’ laat zien hoe velen zich het lot van de weidevogels aantrekken.
Een van de belangrijkste activiteiten van zowel wetenschappers als vrijwilligers, is het verzamelen van gegevens. Meten is weten. Hierbij speelt het tellen van de vogels een cruciale rol. In heel Friesland zijn tienduizenden vrijwilligers actief als vogelteller. Hun waarnemingen zijn onontbeerlijk voor de wetenschap en uiteindelijk voor de vogels zelf. Het mooie van dit ‘vogeltellen’ is dat iedereen met interesse voor vogels en natuur hieraan mee kan doen. Niet voor niets is de Nationale Tuinvogelteldag zo’n succes.
De Vogelteller
‘De Vogelteller’ is:
een sterk beeld dat ons attendeert op de dreigende verstoring van ons ecosysteem wanneer er bepaalde soorten verdwijnen, en op onze collectieve verantwoordelijkheid om dit af te wenden.
een ode aan al die mensen die zich jaar in, jaar uit inzetten voor de avifauna van Friesland. Zonder hun inspanningen kan er geen gedegen onderzoek worden gedaan naar de weidevogelstand in onze provincie
een nieuw beeldmerk voor Friesland. Een nieuw beeld waarin iedereen zich kan herkennen, dat betrokkenheid bij en onze bezorgdheid om onze leefomgeving uitstraalt en niet polariseert.
een moderne ‘poortwachter’ van de provincie Fryslân. Het wordt op de vier belangrijkste toegangswegen van Friesland geplaatst (zie onder beschrijving) en wordt hierdoor een herkenningspunt voor in en uit reizende bezoekers en de inwoners van Friesland zelf. ‘Kijk, daar heb je hem! De Vogelteller! Nu wordt het mooi!’.(Wy binne wer thús!)
Beschrijving
Het beeld bestaat uit een uit staal gesneden silhouet, staande op een betonnen sokkel. Het silhouet verbeeldt een figuur die met een verrekijker aan de ogen, licht achterovergebogen het firmament afspeurt. Aan de voorkant van de sokkel bevindt zich een plaquette met de naam van het beeld: ‘De Vogelteller’. Op de drie andere zijden van de sokkel komen plaquettes met daarop de Rode Lijst van Sovon Vogelonderzoek Nederland. (momenteel 88 vogelsoorten).
Hoogte totaal ca. 30 meter
Locaties
De vier belangrijkste toegangswegen van Friesland,
Ter hoogte van Frieschepalen A7
Ter hoogte van Willemsoord A32
Ter hoogte van Zurich A6
Ter hoogte van Lemmer A7
en natuurlijk een (kleiner) exemplaar in Leeuwarden.
Alternatieve optie
In plaats van de functie als ‘poortwachter’ op de vier eerder genoemde toegangswegen kan ook worden gekozen voor een eenvoudigere uitvoering. Dat zou bv. kunnen door één groot beeld bij het einde van de Afsluitdijk te zetten, en een kleiner model in Leeuwarden waar de jaarlijkse “Wereldbedreigdedierendag” manifestatie wordt gehouden. (zie onder)
Wereldbedreigdedierendag
Elk jaar zal op 25 maart (Wereldbedreigdedierendag) rond het beeld een manifestatie gehouden worden, waarbij stilgestaan wordt bij een ‘nieuw’ met uitsterven bedreigd dier. Dit kan een zoogdier, een vogel, maar ook een vis, een insect of koraal zijn. Kortom een keuze uit alle levende soorten op aarde. Bij deze jaarlijkse ceremonie wordt er door een ‘BN er” uit de dierenwereld (Mr. Pieter van Vollenhove, Nico de Haan, Freek Vonk, Midas Dekkers, Theunis Piersma…) een woord gesproken en een krans gelegd.
Hierna wordt door alle aanwezigen (hoogwaardigheidsbekleders, natuurvorsers, vogelwachters, alle lagere schoolkinderen van Fryslân etc.) het ‘Lied van de Verdwenen Leeuwerik’ gezongen.
In de week voorafgaande aan deze dag, kan er op alle lagere scholen van de provincie (hele land?) een werkweek worden georganiseerd waarbij de kinderen zich bezig houden met een of meerdere met uitstervende bedreigde dieren met alle daaraan te verzinnen activiteiten.
De kinderen worden zo op ‘speelse’ wijze geconfronteerd met de toestand en de problematiek rond de verminderde biodiversiteit, milieuvervuiling, consumptiepatronen, leefwijze etc. en de eventuele oplossingen.
